თბილისის დაარსება

თბილისის დაარსება

ერთხელ ვახტანგ გორგასალი უამრავი თანმხლებით თბილისის მიდამოებში ნადირობდა, ეს სანახები მაშინ ტყით ყოფილა დაფარული. მონადირეთა მწევრებმა ხოხობი ააფრინეს, ხოხობს ვახტანგის მიმინო გამოედევნა. მალე ორივე ფრინველი თვალს მიეფარა. მონადირენი კვალდაკვალ მიჰყვნენ და ბოლოს მიადგნენ ადგილს, სადაც ცხელი წყარო მოჩუხჩუხებდა. იქ მათ უცნაური სანახაობა დახვდათ – ორივე ფრინველი ცხელ წყალში ჩავარდნილიყო და ჩაფუფქულიყვნენ. მეფეს მოახსენეს, ამ თბილ წყალს სამკურნალო თვისებები აქვსო. ჩანს, მეფემ ბევრი აღარ დააყოვნა, ეს ადგილი მოეწონა, ქალაქის აშენება იწყო და აქ არსებული თბილი წყლების გამო ახლადაშენებულ ქალაქს თბილისი უწოდა. ვახტანგ გორგასალს სურდა, საქართველოს დედაქალაქი მცხეთიდან თბილისში გადმოეტანა, მაგრამ თავად ამ მოვლენას ვერ მოესწრო, რადგან 502 წელს სპარსელებთან ბრძოლაში დაიღუპა. მამის დაწყებული საქმე მისმა შვილმა დაჩიმ დაამთავრა. ვახტანგის ისტორიკოსი ჯუანშერ ჯუანშერიანი მოგვითხრობს: „…ამან დაჩი მეფემან… შემდგომად სიკვდილისა ვახტანგისა… განასრულნა ზღუდენი ტფილისისანი და ვითა ებრძანა ვახტანგს, იგი შექმნა სახლად სამეფოდ“.

ამიერიდან თბილისი უფრო და უფრო წინაურდებოდა და უკან იტოვებდა სხვა ქალაქებს, მათ შორის, მცხეთასაც. მალე თბილისმა სახელი გაითქვა, როგორც ქართლის დედაქალაქმა. VI საუკუნეში მცხოვრები ბიზანტიელი ისტორიკოსი თეოფანე პირდაპირ მიუთითებს, „იბერთა დედაქალაქი თბილისი არისო“.

თავდაპირველად თბილისი ორი ძირითადი ნაწილისაგან შედგებოდა: კალა და თბილისი. შემდეგში მესამე უბანიც მიემატა – ისანი. ისანი ეწოდებოდა დღევანდელი მეტეხის ციხის უბანს, კალა – სიონისა და ნარიყალას მიდამოს, ხოლო თბილისი – აბანოების უბანს.

თბილისი

თბილისი 1936 წლამდე ტფილისი — საქართველოს დედაქალაქი; 1922–1936 წლებში ერთდროულად იყო ამიერკავკასიის სფსრ დედაქალაქი; მდებარეობსაღმოსავლეთ საქართველოში, თბილისის ქვაბულში, მდინარე მტკვრის ორივე სანაპიროზე, ზღვის დონიდან 380–600 მ სიმაღლეზე, ჩრდილოეთით ესაზღვრებასაგურამოს ქედის სამხრეთი მთისწინეთი, აღმოსავლეთით — ივრის ზეგნის ჩრდილო-დასავლეთი მონაკვეთი, დასავლეთით და სამხრეთით კი — თრიალეთის ქედისგანშტოებები. ქალაქს 720 კმ² ფართობი უჭირავს და 1.152 მილიონზე მეტი მცხოვრები ჰყავს.

თბილისი კავკასიის რეგიონის მნიშვნელოვანი ინდუსტრიული, სოციალური და კულტურული ცენტრია და ბოლო დროს ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი სატრანსპორტო კვანძი ხდება გლობალური ენერგომატარებლებისა და სავაჭრო პროექტებისთვის (იხ. ბაქო-თბილისი-ჯეიხანის ნავთობსადენი და ბაქო-თბილისი-ერზერუმის გაზსადენი). ქალაქი ისტორიული აბრეშუმის დიდი გზის ერთ-ერთ მარშრუტზე მდებარეობს და მნიშვნელოვანი სავაჭრო/სატრანზიტო ცენტრის პოზიცია უჭირავს რუსეთის ჩრდილო კავკასიას, თურქეთსა და ტრანსკავკასიის სომხეთისა და აზერბაიჯანის რესპუბლიკების გადაკვეთაზე სტრატეგიული მდებარეობით. არც თუ ისე დიდი ხნის წინ თბილისი იყო გახმაურებული ვარდების რევოლუციის ეპიცენტრი, რომელიც ქალაქის თავისუფლების მოედანსა და მის შემოგარენში მოხდა2003 წლის საპარლამენტო არჩევნების შედეგების გაყალბების გამო, და რომელსაც შედეგად იმდროინდელი საქართველოს პრეზიდენტის ედუარდ შევარდნაძისგადადგომა მოჰყვა.